Ndryshimet që kanë ndodhur në Ballkan gjatë këtyre 20 viteve të fundit, por edhe prekja nga kriza ekonomike, ka nxitur kompanitë që të studiojnë klimën e biznesit dhe të sigurisë në këto vende. Sipas studimeve të fundit, Evropa mund të jetë dëshmitare e rishikimit të kufijve në Ballkanin Perëndimor. Në qendër të ndryshimeve të kufijve shtetërore paraqiten territoret shqiptare, aktualisht të ndara në shumë shtete. Në një studim të botuar nga Toscafund LLP (Asset Management “Toscafund”) me qendër në Londër, përderisa një “Serbi e Madhe” mund të marrë mbi nëntë milionë njerëz dhe “Kroacia e Madhe” me 5 milionë, edhe perspektiva e një “Shqipërie të Madhe” konsiderohet më e afërt për një popullsi të llogaritur prej 5.2 milion banorë. Ekspertët shprehen se ndërkohë që është e pamundur që territoret veriore të Greqisë të bëhen pjesë e “Shqipërisë së Madhe”, Kosova e ka një shans së bashku me rajonet perëndimore të Maqedonisë ku shqiptarët përbëjnë rreth 95% të popullsisë. Studimi shprehet se nuk do të ketë ndryshime të kufijve anembanë Ballkanit Perëndimor si rrjedhojë e rinisjes së luftimeve midis grupeve etnike, por një gjë e tillë mund të arrihet përmes zgjidhjeve ligjore, siç mund të ishte votimi në referendum.
Një praktikë e tillë sugjerohet që të ndjekin serbët në veri të Kosovës, ashtu sikurse serbët në Republikën Srpska. Kroatët e Bosnjës mund të bëjë të njëjtën gjë. Ideja e bashkimit të trojeve shqiptare dhe e krijimit të një Shqipërie të Madhe, nuk shihet e pamundur nga ekspertët ndërkombëtarë. Sipas tyre, komunitetet shqiptare në Kosovë dhe Maqedoni mund të votojnë në mënyrë të njëanshme për ndarje nga shteti ekzistues sovran dhe krijimin e një forme të federatës me Shqipërinë. Një gjë e tillë, sipas tyre, lehtësohet edhe nga ndryshimet jo shumë të mëdha në aspektin ekonomik ku të ardhurat për frymë mes Maqedonisë dhe Shqipërisë janë pothuaj të njëjta, 3800 dollarë. Nga ideja e krijimit të Shqipërisë së Madhe dhe e Serbisë së Madhe, Europa pritet që të ndjejë më shumë presionin e dy shtete të mëdha si Turqia dhe Rusia.
Sipas dokumentit të hartuar nga Toscafund LLP, Shqipëria e Madhe do të fitonte tërheqjen dhe do të vihej nën patronazhin e Turqisë si pasojë e fuqisë së saj ekonomike, ashtu sikurse “Serbia e Madhe” mund të përfitonte nga dashamirësia e Rusisë. Gjithsesi, raporti shprehet se situatat në Ballkanin Perëndimor janë të vështira, kjo si pasojë e përplasjeve gjeostrategjike midis Lindjes dhe Perëndimit. Në një kohë që Kroacia dhe Shqipëria janë anëtare të NATOs, Serbia jo vetëm që nuk është anëtare, por në përgjithësi mbetet antagoniste ndaj saj dhe e prirur drejt Rusisë,duke hapur një dimension krejtësisht të ri gjeopolitik. Sa për aspiratat për në NATO të Malit të Zi, ekspertët shprehen se Rusia do të mund ta ruajë atë në orbitën e saj strategjike. Deri më tani , studimet për ndryshime të kufijve të Ballkanit kanë qenë të shumta nga kompani të specializuara, si në rastin e këtij studimi, ashtu edhe nga Akademitë e Shkencave të rajonit tonë.
Aleanca shqiptaro-turke është e natyrshme
“Ndarja e Veriut të Mitrovicës nga Kosova, do të thotë rinisje e luftës. Maqedonia të ndahet me marrëveshje shumëpalëshe”Ish-sekretari Politik i Armatës Kombëtare Shqiptare, Idejat Beqiri, deklaron se çështja e kufijve në Ballkan mbetet ende problematike. Në një intervistë për Shekullin, avokat Beqiri shprehet se pika më e “nxehtë” e rajonit do të bëhet Maqedonia, që sipas tij, ka dështuar në ndërtimin e një shteti multi-etnik sikurse është Belgjika.
Mendoni se çështja e kufijve të Ballkanit është e mbyllur?
Ballkani ka qenë dhe ka mbetur “fuçi baruti”, sepse ka disa çështje kombëtare të pazgjidhura. Çështja kryesore kombëtare që e mban Ballkanin të mbërthyer në një krizë të përhershme, që ka sjellë dhe ende mund të sjellë pasoja tragjike, është edhe çështja shqiptare. Kombi shqiptar është një komb « invalid », sepse gjysmën e trojeve etnike dhe të popullsisë së tij në Ballkan, i ka jashtë kufijve shtetëror. Shqiptarët në Serbi, në Mal të Zi, në Maqedoni nuk janë “minoritet”, por janë në truallin e tyre, në shtëpinë e tyre. Prej një kombi “invalid” nuk mund të presësh stabilitet! S’ka se si. Vetëm kriza dhe destabilitet mund të pritet, sepse kombet u ngjajnë organizmit të njeriut, mirë funksionojnë në se të gjitha pjesët e trupit janë të shëndetshme. Në këtë aspekt problemi i kufijve të Ballkanit ka qenë, është dhe do të mbetet i hapur.
Sa e mundshme është një rritje e ndikimit të Turqisë përmes Kosovës dhe Shqipërisë? Turqia ka qenë dhe mbetet një aleate e natyrshme e shqiptarëve. Ajo kurdoherë do t’i ketë dyert e hapura në Shqipëri dhe në Kosovë. Po të kemi parasysh edhe faktin që Turqia do të shndërrohet në një fuqi tepër të madhe ekonomike në Ballkan dhe në pjesën Evropiane dhe Aziatike, aleancën shqiptaro- turke duhet ta besojë, ta ushqejë dhe ta zhvillojë pa hezitimin më të vogël politika dhe diplomacia jonë.
A rrezikon që të destabilizojë Ballkanin tentativa për një Shqipëri të Madhe?
Kë shihni si pika më të nxehta për momentin, Maqedoninë apo Veriun e Kosovës? Serbia, Mali i Zi, Greqia dhe Maqedonia nuk janë “në shtëpinë e vet” në ra- port me trojet shqiptare. Për rrjedhojë kjo sjell destabilitet dhe mosbindje të përhershme. Minoritet serbe, malazeze, maqedonase që ndodhen në trojet shqiptare sot, aty do të rrinë edhe nesër në Shqipërinë e Bashkuar, dhe shteti kombëtar shqiptar, ashtu sikundër ka bërë historikisht, ashtu do të bëjë edhe në të ardhmen, do t’i trajtojë minoritetet si miq të mirë, dhe shqiptari më mirë mban mikun, se sa veten e tij. Trajtimi i minoritetit grek në 100 vjet shtet shqiptar, apo trajtimi që u është bërë minoriteteve të tjera, qofshin edhe ato serbe dhe maqedonase në Shqipëri dhe në Kosovë, flasim më mirë për këtë gjë. Problemi i Veriut të Kosovës është zgjidhur një herë e përgjithmonë. Shohin “ëndrra në diell” serbët për ta ndarë, apo për ta marrë Veriun e Kosovës. Lufta e UÇK-së në vitet 1998- 1999 dhe ndërhyrja ushtarake e NATOs kundër Serbisë, u bënë për Kosovën e lirë dhe të pavarur në kufijtë e saj historikë. Pa Mitrovicën Veriore nuk ka as Kosovë, as Shqipëri. Ndarja e Veriut të Mitrovicës nga Kosova, do të thotë rinisje e luftës. Pika më e nxehtë” e rajonit do të bëhet Maqedonia. I ka ardhur tashmë radha që artificialitetit të këtij shteti, t’i jepet fund. Për 23 vjet me radhë shtetit artificial të IRJM-së nuk ju gjet as emri, nuk ju gjet identiteti kulturor-kombëtar, e mbi të gjitha nuk u arrit ajo që pritej, bërja e një shteti shqiptaro-maqedon në parametrat e Belgjikës së sotme, si rruga e vetme që mund ta shpëtonte Maqedoninë.
Pavarësia e Kosovës, hap drejt unifikimit
Sipas Gallup Balkan Monitor 2010, koncepti i “Shqipërisë së Madhe” është mbështetur nga shumica e shqiptarëve: në Shqipëri (63%), në Kosovë (81%) dhe në Republikën e Maqedonisë (53%). Nocioni i krijimit të një “Shqipërie të Madhe” nuk është aspak e re. Në formën e saj moderne daton që në 1878-n me Lidhjen e Prizrenit. Ideja ishte që të bashkohen territoret e Kosovës, në jug të Malit të Zi, në veri-perëndim të Greqisë (Çamëria), pjesën perëndimore të IRJ të Maqedonisë dhe në jug të Serbisë. Italia krijoi e para dhe e vetme idenë e “Shqipërisë së Madhe”, që përfshinte pjesën më të madhe të Kosovës dhe rajoneve të banuara me shqiptarët e Maqedonisë perëndimore. Deklarata e Pavarësisë së Kosovës është parë nga disa si një lëvizje parë drejt unifikimit në të gjithë rajonin e mbushur me një valë tensionet etnike. Ekzistojnë tensione të mëdha mes shqiptarëve dhe maqedonasve në zonat perëndimore të Maqedonisë.
Raporti
Raporti mban datën 11 tetor 2012 dhe është pjesë e raportit të titulluar “Kriza në Ballkanin Perëndimor: Një problem i mbarë Evropës “. Hulumtimi paraqet një vlerësim të zymtë dhe të pakompromistë të asaj që konsiderohet e pashmangshme si pasojë e ngjarjeve që po zhvillohen në Greqi, Itali dhe më gjerësisht në të gjithë zonën e euros. Paralajmërohet varësia e tyre nga ekonomitë më të trazuara të eurozonës, tensionet e fshehura etnike dhe potencialet për ndryshime të rëndësishme politike dhe tejet alarmuese.
Studiuesit
Ky dokument është botuar nga Toscafund LLP (Asset Management “Toscafund”), që është një partneritet me përgjegjësi të kufizuar e regjistruar në Angli dhe Uells. Kjo kompani është e autorizuar nga Autoriteti i Shërbimeve Financiare.
Situata në Shqipëri
Megjithëse Shqipëria nuk ka qenë e përfshirë në konfliktin etnik të viteve 1990, ka pasur më shumë problematikën e saj të brendshme. Mjaft alarmuese konstatohet përdorimi i vendit tonë si një rrugë tranziti për lëndët narkotike dhe për trafikimin e njerëzve. Ndikimi i krizës është ndjerë në një mënyrë tjetër nga një rënie në remitancat dhe eksportet. Remitancat nga 1 milion shqiptarë në Greqi dhe Itali kanë qenë një burim i rëndësishëm i të ardhurave për vendin. Perspektiva e një kthimi masiv të shqiptarëve nga Greqia dhe Italia do të japë gamën e vet të problemeve.
Ndikimi turk dhe rus
Tensionet edhe për shkak të krizës, priten që të sjellin edhe rritje të ndikimit të shteteve më të fuqishme në Ballkan. Rusia ka të ngjarë të jetë rrjet sigurie për aleatët e saj tradicional, Serbi dhe Mali i Zi. Turqia, gjithashtu, do të rrisë ndikimin e saj me Shqipërinë dhe nga Bosnja myslimane. Sipas studimit, rritja e ndikimit rus dhe turk do të jetë i mirëpritur në disa qarqe, por më pak në të tjerët.
28.10.2012
Burimi: Gazeta Shekulli
Territoret shqiptare, ndryshime të reja kufijsh në Ballkan
