Nga Kopi Kyçyku/ Secili është zot në shtëpinë e vet
Nga Kopi Kyçyku
Lidhjet shqiptaro-rumune janë të hershme. Pirustët, fis ilir, kanë punuar në minierat rumune të Maleve Apuseni (Perëndimorë) dhe duke filluar nga messhekulli XVI, shqiptarët kanë qenë të pranishëm në Rumani pa ndërprerje si barinj, truproja, tregtarë e më pas si emigrantë politikë.
Në fushatat antiosmane Janku i Hunedoarës (Janosh Huniadi) bashkërendoi forcat me Skënderbeun në Nish (mars, 1443).
Aga Leka, një prej kapedanëve më të njohur të Mihal Trimit, ishte shqiptar.
Me prejardhje shqipatre ishte edhe sundimtari i Moldavisë Vasil Lupu në vitet 1633-1653.
Në kryengritjen e Tudor Vladimireskut më 1821 pati shumë luftëtarë shqiptarë.
Atdhetari Naum Veqilharxhi abetaret shqip i ka botuar në Rumani.
Edhe familja Gjika, e famshme për ndihmesën e madhe në historinë e Rumanisë, është me zanafillë shqiptare.
Përveç sundimtarëve të shumtë në trevat rumune, nga gjiri i saj ka dalë edhe Elena Gjika (Dora d’Istria).
Në Bukuresht u krijuan e vepruan shoqëri atdhetare dhe shkëlqeu veprimtaria e Nikolla Naços, Jani Vruhos, Papa Kristo Negovanit, Dervish Himës, Visar Dodanit, Shahin Kolonjës, I. R. Terovës e shumë të tjerëve.
Vëllezërit Naim e Sami Frashëri i botuan librat e tyre në Rumani. Ky vend ka qenë strehë e ngrohtë për rilindësit tanë.
Bazat e Pavarësisë
Bazat e Pavarësisë, e cila do të shpallej në Vlorë më 28 Nëntor 1912, Ismail Qemali me shokë i hodhën pikërisht në Hotelin Kontinental në Bukuresht.
Himnin tonë Kombëtar e ka kompozuar rumuni Çiprian Porumbesku.
Një ngjarje më pak e njohur lidhet me vitin 1902, kur ende nuk bëhej fjalë për një shtet shqiptar.
Në atë vit u thirr në audiencë nga ministri i Jashtëm i Perandorisë Osmane ambasadori rumun i akredituar në Stamboll për t’i tërhequr vëmendjen që Rumania strehonte dhe përkrahte pa rezerva shumë arnautë, “armiq të Padishahut” dhe për t’i kërkuar që të ekstradoheshin.
Diplomati rumun, pasi e dëgjoi me vëmendje, iu përgjigj në një turqishte të kulluar:
“Ju keni dhënë e keni marrë nga kulturat e popujve që ndodhen nën sundimin tuaj, që ku lind e deri ku perëndon.Por unë do t’ju përmend një thënie të urtë, që është qindpërqind turke: ‘Herkes evinde efendidir!’ (Secili është zot në shtëpinë e vet)”.
Audienca mori fund. Shqiptarët, jo vetëm nuk u ekstraduan, por vazhduan më me vrull veprimtarinë atdhetare në Rumani.
Për Lajm Shqip
Kopi Kyçyku
