Përmbytjet janë kthyer në një refren social, politik, ekonomik e natyrisht edhe mediatik çdo nëntor e dhjetor përgjithësisht që nga viti 1990. “Shqipëria nën ujë” në dimër dhe “në zjarr” në verë është jo thjesht metaforë, por një realitet që shkatërron më shumë se 150 mijë familje çdo vit. Njerëz që përmbyten rregullisht në dimër, në pranverë presin dëmshpërblimet e qeverisë, për të pritur përmbytjen e radhës në dimrin që vjen.
Po përse përmbytet Shqipëria çdo vit, kush janë qytetet dhe zonat që përmbyten më shpesh dhe pse?
Ultësira Perëndimore në Shqipëri përpara Luftës së Dytë Botërore ka qenë e mbytur thuajse në këneta e moçale që mbanin toka të mëdha nën ujë që kurrë nuk thaheshin por mblidhnin si të mira që janë tokat pjellore dhe fauna e flora, por edhe të këqia siç është shkatërrimi i tokave dhe sëmundjet si malarja, kunupi etj.
Diktatura, duke përdorur kryesisht punën e detyruar kreu bonifikimin e kënetave, që nxori në dritë mbi 500 mijë ha tokë të mrekullueshme, por që u shkua kot nga një ekonomi totalisht e dështuar. Por shteti demokratik që rinisi pas rrëzimin e komunizmit bëri atë që nuk ua kishte shkuar mendja asnjë shqiptari. Në zonat e ish-kënetave u prishën argjinaurat, u vodhën kabllot elektrike të hisrovorëve dhe u prishën kolektorët si pasojë e ndërtimeve në shtratet e lumejve.
Si pasojë Shqipëria Perëndimore hynte në ujë sa herë kishte shira masive. Por përveç zonave të Ultësirës, edhe qytete të tëra përmbyteshin si pasojë e zënies së kolektorëve dhe prishjes së kanalizimeve. Ja kush kanë qenë zonat “më të nxehta” këtë çerekshekulli dhe si ka qenë gjendja e tyre në përmbytjen e këtyre ditëve.
Shkodra
Franc Nopça, gjeogradi i njohur austro-hungares e quante edhe “Amsterdami Shqiptar”. Shkodra është thuajse në nivelin e detit.
Ky rajon është i tëri në ujë: laget nga Buna, Drini, Kiri, Liqeni i Shkodrës. Para viteve 60 lumi Kir mbyste një pjesë të qytetit, edhe tërë zonën e Zadrimës.
Por pas ndërtimit të hidrocentraleve në Drin, Kiri u disiplinua.
Pas viteve 90 në shtratin e Kirit, u ndërtua duke prishur tërë argjinaturat. Ende kur ndërtoheshin, vidhej materiali. Çdo vit Shkodra përmbytet rregullisht.
Por me motin e keq të këtyre ditëve Shkodra është prekur shumë pak. Janë ndërtuar argjinaturat? Realisht janë ndërtuar, por prova e zjarrit ende nuk ka mbërritur. Sasia e madhe e reshjeve ka rënë më shumë në jug.
Por duhet thënë se këtë herë Shodra nuk është përmbytur.
Lezha
Pas shkatërrimit të hidrovorëve dhe argjinaturave të Drinit, ultësira e Lezhës mbytej rregullisht këto 20 vjet. Madje në radhë të parë vetë qyteti i Lezhës, i cili është mbi nivelit të detit.
Edhe Lezha nuk u prek nga përmbytjet e këtyre ditëve. Kjo si nga investimet nga argjinatura, por edhe disiplinimi i kaskadës së Drinit. Kaskada e Drinit është rregullatorja e nivelit të ujit në gjithë zonën Lezhë Shkodër.
Fieri
Gjanica, një degë e Semanit e ka përmbytur Fierin çdo vit. Në këto ditë, edhe pse në Fier ka pasur reshje të denture, qyteti nuk është prekur, pasi u kryen pas 2015-s investime në argjinatura dhe kolektorë. Këtë herë mbajtën.
Një tjetër burim përmbytje është Vjosa që përmbyt pjesën pas Levanit në zonën e Darzezës. Ajo zonë është përmbytur sërish dhe argjinaturat nuk kanë mbajtur. Por duhet thënë se në këtë zonë përmbytjet kapin vetëm shtëpitë që janë ndërtuar këto 25 vite gjatë shtratit të Vjosës.
Vlorë
E njëjta gjë mund të thuhet për zonën e Novoselës në Vlorë dhe fshatrat pranë urës së Mifolit. Ata janë pjesë që vuan më shumë nga përmbytjet. Kryesisht shtëpitë e reja të ndërtuar pas viteve ’90 pranë shtratit të lumit Vjosë. Në vitin 2015 kjo zonë pësoi dëme katastrofike, por kësaj radhe nuk pati të njëjtën përmase por gjithsesi shtëpi të shumta mbeten nën ujë.
Tirana
Kryeqyteti si pasojë e ndërtimeve pa leje dhe zënies së kolektorëve përmbytej në zona të tëra. Pas vitit 2001, me prishjen e ndërtimeve mbi Lanë kolektorët u liruan por kanalet e shkarkimit gjithsesi nuk mjaftonin për Tiranën që u katërfishua.
Zona të tëra si Don Bosko, ajo e Stacionit të Trenit, pjesa e Dispanserisë dhe Alliasit, që ishin në pendencë të rrugës kryesore dhe pranë Bregut të Lumit përmbyteshin dhe qëndronin kenetë prej kohësh.
Erion Veliaj, pas vitit 2015 rindërtoi kanalizimet në rrugën e Elbasanit, në Don Bosko dhe Tregun e Madh të Medresësë.
Këto investime e shpërblyen pasi Tirana nuk u përmbyt.
Durrësi
Një nga qytetet që përmbyteshin çdo vit ishte edhe Durrësi, që si pasojë e ndërtimeve dhe rritjes së madhe të qytetit kishte prishur kapacitetet kulluese të komunizmit.
Këto ditë të motit të keq, Durrësi nuk pati përmbytje massive.
Ka gjasa që kjo situatë të jetë pasojë e investimeve të kryebashkiakut Vangjel Dako, gjatë këtyre dy viteve në kanalizime dhe hapjen e kolektorëve.
Për Lajm-Shqip
Ylli Pata
