Të studiosh një gjuhë të huaj do të thotë të njihesh më mirë me historinë, traditën apo kulturën e një vendi. Nuk janë të paktë ata njerëz të cilët janë përkthyes të mirfilltë të gjuhëve të ndryshme, por janë të rrallë ata njerëz të cilët kanë dijeni të gjuhës kineze. Vendin e vetëm në piedestal për qytetin e Elbasanit, si një njohës i mirë i gjuhës kineze e mban Z. Kozma Biba. Ne intervistën e mëposhtme do të njiheni më gjërë me të.
Të ngjashme mund të lexoni:
• Në kërkim të burrit në vend të mirë, në Krastë të Elbasanit
• Sejdini në një takim të ngrohtë me aktorët e premierës ‘’Babai’’
Z.Biba kur i patët kontaktet e para me gjuhën kineze? Si filloi studimi i saj?
Kozma Biba ‘’Fillimet e mia me gjuhën kineze janë shumë të hershme sepse janë që në vitet ’60 kur unë mbarova gjimnazin. Siç ishte periudha atëhërë për nxënësit që mbaronin gjimnazin me rezultate të shkëlqyera i dërgonin më studime jashtë shtetit. Duke qenë se në vitet ’60-’62 në ishim prishur në marrdhënie me vendet socialiste dhe të Bashkimit Sovjetik, i vetmi vend ku ne mund të shkonim për të studiuar ishte Kina. Studimet në Kinë unë i kreva për Metalurgji sepse në atë periudhë filloi të flitej për ndërtimin e kombinatit metalurgjikë të Elbasanit dhe njëkohëshisht në ato vite ka filluar edhe ndërtimi i një pjese të vogël të kombinatit metalutgjikë. Nisur nga kjo ne atje filluam të mësonim gjuhën kineze’’.
A ishin të vështirë hapat e parë për të mësuar gjuhën?
Kozma Biba ‘’Natyrisht që ishin shumë të vëshirë pasi në gjuhën kineze do ta mësonim përmes gjuhës ruse. Ne kishim një përgatitje përsa i përket gjuhës ruse, pasi e kishim mësuar atë gjatë shkollës fillore. Kjo rriste nivelin e vështirësisë, por ne u ambientuam shumë lehtë sepse pas një përiudhe kaluam direkt në gjuhën kineze.’’
Sa kohë keni qëndruar ju në Kinë?
Kozma Biba: “Une në Kinë kam qëndruar 4 vjet. Ku kam bërë universitetin e gjuhëve të huaja në Pekin një universitet shumë i madh ku mësohen pothuajse të gjitha gjuhët e botës. Unë personalisht kam shkuar me studime në qytetin e Shenjanit, i cili ndodhet në veri-lindje të Kinës.
Ju jeni njohësi i vetëm (Perkthyes) i gjuhës kineze në qytetin e Elbasanit. Si ju bën të ndjeheni ky fakt, duke marrë parasysh se për çdo gjë në lidhje më këtë gjuhë, ju kontaktojnë ju. Rasti më i fundit ishte ai i përkthimit të trupës së aktorëve kinezë në Festivalin e Filmit ‘’Skampa-2017’’
Kozma Biba :‘’Është e vërtetë që unë jam i vetmi person që ka njohuri të gjuhës kineze në Elbasan. Unë kam punuar me Kinezë dhe deri diku e kam praktikuar gjuhën me ata. Kontakti i përditshëm me ta më ka bërë që të jem në gjëndje të komunikoj dhe të njoh mirë fjalët, por gjuha kineze ka një vështirësi shumë të madhe pasi ajo është me hiroglife dhe jo me germa si ne. Kjo është vështirësia kryesore pasi çdo fjalë ka disa hiroglife. Perafërshisht gjuha Kineze numëron rreth 50 000 heroglife. Gjuha Kineze është shumë e pasur dhe ka një veçanti shumë të madhe pasi është gjuhë muzikore. Ajo ka 3 tone dhe toni i gabuar i një fjale mund ti ndryshojë kuptimin fjalës’’.
Për Lajm-Shqip
Alfrida Danushi
