Çfarë ndien fëmija në barkun e nënës?
Jeni informuar shpesh për ciklet e shtatzënisë, por rrallëherë për ndjesitë që provon një bebe në barkun tuaj. Zbulojini nëpërmjet këtij artikulli. Janë mjaft interesante…
A e keni pyetur ndonjëherë veten se çfarë ndien bebushi juaj në barkun tuaj? Patjetër që po! Shpesh pyetja e parë që bëjnë nënat e reja kur shkojnë te gjinekologu është: “Çfarë ndodh ekzaktësisht brenda në barkun tim?”. Në fakt ndodhin një sërë gjërash. Para së gjithash, në javën e nëntë të shtatzënisë, fetusi fillon të ndiejë zemrën e nënës. Për të ajo është si një tambur që i jep ritëm çdo dite të tij. Është një tingull që e ndien fort, një tingull ritmik e për këtë është e rëndësishme që menjëherë pas lindjes fëmija duhet të vendoset në gjoksin e nënës, qoftë edhe për pak minuta.
Duhet të dëgjojë akoma atë tingull familjar për të kuptuar që edhe jashtë gjithçka është e qetë. Në javën e 12, apo në muajin e tretë, fetusi është në gjendje të dëgjojë zhurmat dhe tingujt e jashtëm, edhe pse i percepton në mënyrë të mbytur, sepse është i zhytur në placentë, por gjithsesi është gjithmonë mirë ta “ruani” barkun tuaj nga ndonjë zhurmë e madhe. Për shembull nga ndonjë koncert i drejtpërdrejtë apo nga ndonjë film aksion me kolonë zanore shumë të lartë. Sigurisht fetusi i percepton gjërat me qartësi, dhe gëzon shumë praninë e nënës.
Kështu, një përkëdhelje e zgjatur në bark, një masazh me vajra të posaçëm për shtatzëninë, si ai me bajame, gjenerojnë një mirëqenie të madhe për fëmijën, që percepton qetësinë e nënës së tij në sajë të ledhatimeve që ajo i bën barkut të saj. Më pas është drita: studime të veçanta janë ende në zhvillim e sipër, por duket se po vërtetohet se fetusi mund të perceptojë burimet e dritës, edhe pse në një masë të vogël, sepse muret e mitrës e mbrojnë dhe e filtrojnë shumë dritën e jashtme. Po dhimbja? Edhe kjo është një temë tërheqëse! Duket se fetusi nuk e ndien vërtet dhimbjen. Gjatë ekove apo kontrolleve të ndryshme që kryen nëna gjatë shtatzënisë, ai ndien vetëm bezdisje, apo shqetësime tepër të vogla. Por gjithsesi duhet të tregohet mjaft kujdes ndaj goditjeve mbi bark. Abdominalet (muskujt e barkut) e nënave janë transformuar për të shërbyer si një barrierë mbrojtëse efektive, por gjithsesi nuk u rezistojnë goditjeve të forta. Prandaj ndonjëherë reagojmë në mënyrë instiktive kur nuk ndihemi të sigurta për atë se çfarë po ndodh përreth barkut tonë.
Çfarë duhet të dini për foshnjat
Jo shumë kohë më parë, kishte njerëz që besonin se foshnjat kishin nevojë vetëm të ushqeheshin, të mos kishin ftohtë dhe të mos ishin të lagur. Disa njerëz mendonin se bebet nuk ishin në gjendje të mësonin para se të mbushnin pesë ose gjashtë muaj. Por doktorët në Shtetet e Bashkuara thonë se foshnjat fillojnë të mësojnë që ditën e tyre të parë. Instituti Kombëtar i Shëndetit dhe Zhvillimit të Fëmijës në Shtetet e Bashkuara ka si qëllim të zbulojë se cilat përvoja mund të ndihmojnë zhvillimin e shëndetshëm te njerëzit. Shkencëtarët e institutit vënë re se mjedisi ndikon shumë te bebet.
Ata thonë se foshnja buzëqesh nëse e ëma bën diçka që i pëlqen atij. Bebja mëson që të marrë përkujdesjet maksimale duke buzëqeshur për të kënaqur mamanë e vet, ose persona të tjerë që kujdesen për të. Kështu bebet mësojnë të komunikojnë me qenie të tjera njerëzore. Studiuesit amerikanë thonë se kjo aftësi ekziston te bebet që para se të lindin dhe se të sapolindurit mund të dallojnë tingujt që kanë dëgjuar që kur ishin në barkun e nënës. Studiuesit finlandezë kanë provuar se foshnjat mësojnë edhe duke fjetur. Ata kanë arritur në përfundimin se të porsalindurit mund të mësojnë të identifikojnë tinguj të ndryshëm, ndërsa janë në gjumë. Kjo ndodh, sepse një pjesë e trurit të tyre që quhet korteksi cerebral mbetet aktive gjatë natës. Korteksi është shumë i rëndësishëm për të mësuar. Kjo pjesë e trurit nuk është aktive te të rriturit kur ata flenë. Shumë ekspertë thonë se vitet e para të jetës së një fëmije janë të rëndësishëm për të gjithë zhvillimin e mëtejshëm.
Një studim amerikan tregon se nënat mund të ndikojnë fuqimisht te zhvillimi shoqëror dhe ai i gjuhës te fëmijët e tyre. Në këtë studim u morën në shqyrtim mbi 1200 nëna dhe fëmijë. Studiuesit e ndoqën zhvillimin e fëmijëve që kur ata ishin një muaj e deri kur mbushën tre vjeç. Ata i vëzhguan nënat duke luajtur me fëmijët katër herë gjatë kësaj periudhe. Nga testet rezultoi se fëmijët e nënave me depresion nuk ia dolën aq mirë në aktivitetet dhe lojërat e tyre, ndryshe nga ata të nënave që nuk vuanin nga depresioni.
Fëmijët e nënave me depresion nuk dolën mirë në testet për gjuhën dhe të kuptuarit, nuk bashkëpunuan aq shumë dhe kishin më shumë probleme në marrëdhënie me njerëzit. Por, nga ana tjetër, kur nënat tregonin kujdes dhe ishin të ndjeshme ndaj aktiviteteve të fëmijëve të tyre, këta të fundit kishin rezultate të mira edhe nëse këto nëna ishin me depresion. Një studim tjetër tregon se foshnjat që kanë peshë më të lartë në lindje janë më të zgjuar në vitet e mëtejshme të jetës. Disa nga organizatorët e studimit thonë se ndoshta kjo ndodh pasi bebet me më shumë peshë janë ushqyer më mirë gjatë periudhave të rëndësishme të zhvillimit të trurit para se të lindnin. Ndërsa një studim tjetër mori në shqyrtim foshnjat e lindura nën peshë. Duke krahasuar zhvillimin e tyre me atë të fëmijëve të tjerë gjatë 20 vjetëve, studiuesit zbuluan se të rinjtë që kishin lindur shumë nën peshë, kishte më shumë shanse që të mos e mbaronin shkollën e mesme. Gjithashtu ata nuk kishin dalë aq mirë në testet e inteligjencës. Por nga ana tjetër, ata kishin më pak shanse për të përdorur drogë, ose alkool, si edhe për shtatzëni të parakohshme. Një studim tjetër, i njohur si projekti i ABC-së, tregon rëndësinë e arsimimit të hershëm për fëmijët e varfër.
Për të provuar këtë, ekspertët morën 100 fëmijë dhe gjysmën e tyre e çuan në çerdhe dhe kopshte të cilësisë së lartë, ku ata mësuan dhe kryen aktivitete që nxisnin aftësitë e tyre. Ata i ndoqën këto programe që kur ishin disa javësh derisa u bënë pesë vjeç. Më pas, ashtu si edhe fëmijët që nuk kishin shkuar në çerdhe dhe kopshte të mira, vazhduan shkolla publike. Kur ishin bebe, fëmijët e të dyja grupeve kishin rezultate të ngjashme, por nga mosha 18-muajshe ata që ndoqën çerdhet dhe kopshtet patën rezultate shumë më të mira në teste. E njëjta gjë u vu re kur ishin 12 dhe 15 vjeç. Kohët e fundit, ata u shqyrtuan në moshën 21-vjeçare dhe përsëri fëmijët që kishin marrë arsimim të hershëm dolën më mirë në teste leximi dhe matematike. Studimi është një provë e mëtejshme se mësimi gjatë muajve dhe viteve të para të jetës ka rëndësi për të gjithë zhvillimin e mëtejshëm.
26.07.2013
Burimi: Ikub